BÀI 2: Hiểu sâu hơn về ký hiệu trên sên.
Ngoài những thông số cơ bản dạng số, những ký hiệu như H, HD là gì ? Sên 7 li, 9 li, 10 li là gì ? Xe dùng mỗi ngày để đi học đi chơi đi làm, lắp sên nào thì tốt ?
.
Lời tựa.
Khi làm xe cho khách hàng, chúng tôi khá ngạc nhiên khi nhận ra hầu hết mọi người đều tìm đến để lắp một bộ nhông sên dĩa đến từ các hãng sản xuất lớn, uy tín cùng chất lượng cao, nhưng lại không hoàn toàn nắm được ý nghĩa cơ bản của thông số nhông sên dĩa trên chiếc xe của mình. Điều này cho thấy các bạn phần đông đều hiểu được tầm quan trọng của những sản phẩm TỐT, nhưng lại không dành đủ quan tâm cho một bộ nhông sên dĩa ĐÚNG.
Việc này vô tình khiến cho sản phẩm dù tốt, nhưng mua về lắp vào sai, thì không những không phát huy hết công năng sử dụng, thậm chí ảnh hưởng xấu đến trải nghiệm lái cùng độ bền. Đó là lý do chúng tôi bắt đầu loạt bài này, để các bạn hiểu rằng những kiến thức đó không có gì quá xa lạ nếu chúng ta thực sự muốn tìm hiểu.
Tất cả thông tin trong bài đều được Pangorin dịch và biên soạn từ các nguồn uy tín, bên cạnh đó là kinh nghiệm thực tế của chúng tôi trong lĩnh vực này. Đây hầu hết đều là những thông tin hết sức cơ bản và có thể dễ dàng tìm thấy hoặc kiểm chứng nếu bạn có chút thời gian cho việc tìm hiểu.
Dĩ nhiên, bởi vì tự biên soạn và tổng hợp, có thể vẫn sẽ tồn tại những sai sót trong bài viết của chúng tôi, và chúng tôi rất hoan nghênh mọi đóng góp xây dựng loạt bài này từ những người bạn cùng đam mê. Tuy nhiên, để tránh mất thời gian sa đà vào những phản biện không cần thiết, chúng tôi sẽ chỉ phản hồi những góp ý đi kèm theo lý lẽ cùng dẫn chứng thuyết phục. Xin phép không trả lời, xóa những phản hồi có tính chất gây hấn, những thắc mắc quá căn bản mà chúng tôi đã viết trong bài khác hoặc đơn giản là chỉ cần google là ra.
Mục đích cuối cùng vẫn là để chúng ta hiểu được chiếc xe của mình, và hiểu được nhau theo một cách đủ tôn trọng lẫn trách nhiệm. Mong rằng những chia sẻ này sẽ đến được với những ai cần chúng.
Cảm ơn.
.
--------------------- Bài 2 ---------------------
"HD" (hoặc trên một số sên ghi "H") là viết tắt của cụm từ “Heavy Duty”, tạm hiểu là chịu tải cao, không phải “high performance” tức tính năng vượt trội, như nhiều người vẫn tưởng. Đây là quy ước quốc tế. Sên HD không hẳn có tính năng vượt trội hơn sên thông thường mà còn phải xét đến điều kiện sử dụng.
Ví dụ 428HD, hai số sau trong thông số, trường hợp này là 28, tương đương khoảng cách giữa MẶT TRONG của hai má sên (inner plates) là 2.8/8”, tương đương 8.89mm (khoảng 9li). Số này không đổi trên sên thường và sên HD, tuy nhiên sên HD lại có độ dày của má sên cao hơn từ 15-20%.
Ở Việt Nam, mọi người có thói quen gọi sên 428 thường là sên 9li và 428HD là 10li, điều này về mặt thông số chính xác là không hề đúng. Đầu tiên phải hiểu, sên cỡ 428 là kích thước được sử dụng thông dụng nhất cho các xe tầm 150cc, đặc biệt là xe côn tay. Các xe khoảng 110-125cc như Wave, Dream thì dùng sên 420, tức là khoảng cách mặt trong hai má sên là 6.35mm (thường gọi là sên 7li). Cho nên, gọi sên 428HD là sên 10li nhưng hoàn toàn không có khoảng cách giữa hai má sên khoảng 10mm mà vẫn là 8.89mm thôi, đơn giản là vì nhìn bên ngoài dày hơn sên 9li nên dân gian gọi thế cho dễ phân biệt. Trong các tài liệu nước ngoài hoàn toàn không có khái niệm này.
Trở lại lý do vì sao không nói sên HD có tính năng vượt trội hơn sên thường, là vì bản chất hai dòng sên này phục vụ cho hai mục đích sử dụng khác nhau, hay chính xác hơn là hai điều kiện sử dụng khác nhau. Nói khác đi là lắp sên HD thay cho sên thường vừa có lợi vừa có hại.
- Có lợi vì má sên dày hơn đồng nghĩa với việc sợi sên ít bị giãn hơn, giảm được tỉ lệ hao mòn nhông dĩa, cũng từ đó giảm tỉ lệ sên nhảy ra khỏi nhông dĩa trong quá trình sử dụng thường xuyên nhưng lại ít canh chỉnh, bảo trì.
- Có hại vì sên dày hơn đồng nghĩa với nặng hơn, độ trì lớn hơn, do đó lực tải/kéo tác động lên các chốt sên (pins) lớn hơn. Nói đơn giản là nếu hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt, lái xe thay đổi tốc độ liên tục (trèo đồi vượt suối, nhảy vỉa bốc đầu..), sên HD có tuổi thọ giảm so với sên có thông số tương đương nhưng không có "HD”.
Tóm lại, trong cùng điều kiện sử dụng, sên thường thì bền hơn cho bản thân nó, còn sên HD sẽ tốt cho nhông dĩa hơn. Hiểu được điều này thì sẽ thấy, xe dùng hằng ngày và ít bảo trì chăm sóc thì dùng sên HD sẽ hợp lý hơn cho cả sên lẫn nhông dĩa.
.
Nói xa hơn một chút, tại Pangorin đang bán cả bộ nhông sên dĩa #RKchain cho các dòng xe nhỏ dưới 150cc, sên RK trong bộ này có ký hiệu là 428HSBT. Ở đây, H đơn giản là cách viết gọn lại của HD để dãy kí hiệu thông số bớt phức tạp, còn "SB" là viết tắt của công nghệ Solid Bush dùng để chỉ trục con lăn của sên (bush) được làm nguyên khối, nhằm phân biệt với loại Curling Bush là dạng thép cuộn ghép mí.
Ưu điểm của solid bush là độ bên cao hơn nhiều so với curling bush vì trong quá trình sử dụng, dạng thép cuộn rất dễ bị bè 2 đầu ra, giảm tuổi thọ và độ êm của sên. Vì vậy, công nghê SB đã được RK Chain sử dụng cho tất cả các dòng sên của mình từ thấp tới cao để đảm bảo chất lượng tốt nhất từ lúc xuất xưởng.
Còn "T" là ký hiệu của loại mỡ sên riêng của RK, được bôi sẵn từ nhà máy. Loại mỡ này được RK mang từ dòng sên dành cho xe phân khối lớn xuống, mục đích dùng để chạy roda (rodai) nhông sên dĩa mới lắp. Nhông sên dĩa khi sản xuất sẽ có độ sai lệch nhất định, rất nhỏ thôi nhưng khiến cho chúng chưa hoàn toàn ăn khớp với nhau. Điều này không chỉ xảy ra với nhông sên dĩa mà xảy ra hầu hết ở các chi tiết cơ khí của xe, cũng là lý do vì sao xe lúc mới mua cần chạy roda vậy.
Tại Pangorin chúng tôi luôn khuyến cáo khách hàng khi lắp đặt cố gắng giữ lớp mỡ này trên sên càng lâu càng tốt để có thể đạt được chất lượng tốt nhất khi nhông sên dĩa sau quá trình roda được ăn mòn đều và hoạt động hoàn hảo cùng nhau.
-Pangorin-
