Đo độ dao động của sên. Sên như thế nào là căng, và thế nào thì là chùng ?

Độ dao động sên (chain slack), hay vẫn thường được gọi là độ chùng sên, được quy định bằng một con số cụ thể dành cho mỗi dòng xe, dẫn đến cách xác định cũng khác nhau tùy thuộc dụng ý tính toán của nhà sản xuất. Nói điều này nghĩa là không thể áp dụng thông số dao động sên của dòng xe này trên một dòng xe khác.
 
Ví dụ, đối với các dòng xe 150cc, thông số sẽ thường rơi vào khoảng 30mm. Phần lớn nhà sản xuất sẽ in thông số này lên gắp bánh sau kèm theo hướng dẫn đo đạc. 
 
Dựa vào hướng dẫn này, trong đa số trường hợp, để đo được độ dao dộng sên một cách chính xác cần chọn một má sên ở vị trí giữa nhông trước và dĩa sau, phía dưới, sau đó xác định điểm đo ở chính giữa của má sên này (hoặc điểm chính giữa cốt sên). 
 
Đặt một thước thẳng cố định, hướng vuông góc với mặt đất và vuông góc với sên tại điểm đo đã chọn. Dùng ngón tay đè một lực vừa phải để sên chùng xuống vị trí thấp nhất. Ghi nhớ lại số thu được trên thước ở vị trí này. Tiếp đến đẩy sên lên vị trí cao nhất, và cũng ghi lại số thu được. Hai số này trừ cho nhau sẽ có được độ dao động hiện tại của sợi sên. Từ đó tiếp tục canh chỉnh (tăng, giảm độ chùng) đến khi mức dao động sên đạt yêu cầu.
 
Đây là cách đo phổ biến nhất đối với các dòng xe trong khoảng 150cc, cũng như với phần lớn các dòng xe mô tô phân khối lớn hiện nay.
 
.
 
Đối với các dòng xe mô tô phân khối lớn, độ dao động sên thường sẽ nằm từ 25-45mm, tuỳ dòng xe và tiêu chuẩn riêng của mỗi nhà sản xuất. 
 
Cách đo gần như không khác, tuy nhiên, do đặc trưng của mỗi hãng xe, và mỗi dòng xe khác nhau dẫn đến sự khác biệt khá lớn về gắp bánh sau cũng như hệ thống giảm sốc (phuộc). Từ đó độ dao động sên và cách đo cũng có ít nhiều khác biệt. 
 
Có dòng xe thì độ dao dộng sên rất nhỏ, cũng có dòng xe độ dao dộng sên khá lớn. Một số xe yêu cầu đo độ dao động ở vị trí thấp và cao nhất, một số lại yêu cầu đo từ gắp, số khác yêu cầu kéo sên xuống sát để đo, thậm chí đo ở vị trí đứng yên. Một bài viết không thể đủ dài và chuyên sâu để hướng dẫn cách đo riêng cho từng xe, nhưng chúng tôi khẳng định chắc chắn có những cách thức cũng như yêu cầu khác nhau để đo độ chùng sên cho mỗi dòng xe tùy theo yêu cầu từ phía nhà sản xuất.
 
.
 
Sau khi tăng sên đến đúng mức, nên kiểm tra bằng cách quay bánh xe và đo độ dao động sên ở nhiều điểm khác nhau trên suốt chiều dài sên, để xem độ dao động này có chênh lệch nhiều so với lần đo đầu tiên hay không. Nếu dao động ở khoảng 3-5mm thì đạt yêu cầu. Nếu chênh lệch quá lớn, cần kiểm tra lại sên đã thẳng với nhông dĩa chưa, hoặc nhông dĩa đã lắp đặt đúng tiêu chuẩn chưa. Nếu không phải do những trường hợp trên, có thể sên đã bị lỗi, cần thay thế sợi khác. 
 
Đây cũng là một trong những cách để kiểm tra sợi sên cũ trên xe còn đủ tiêu chuẩn sử dụng hay cần thay thế mới.
 
Một lưu ý cuối cùng, việc tăng sên không đều ở hai bên gắp đối với các dòng xe gắp đôi có thể dẫn đến tình trạng mất kiểm soát độ chùng sên, từ đó khiến sên được căng không chuẩn, lệch, hoặc thậm chí vô tình siết quá căng kéo tuôn ren ốc. 
 
Sên được căng không chuẩn sẽ ảnh hưởng đến vận hành của cả bộ nhông sên dĩa, phát ra tiếng kêu khó chịu và lâu dài sẽ bào mòn nhông dĩa theo cách mà nhà sản xuất không khuyến cáo. 
 
Chưa kể đến việc nếu sên bị tăng quá căng, hoặc trường hợp chúng tôi từng gặp là khách hàng bị lắp thiếu mắt sên nên không thể đạt độ chùng yêu cầu, nhưng thợ vẫn cho xe rời xưởng, thì khi vận hành với tốc độ cao hoặc va chạm với ổ gà trên đường, sên hoàn toàn có thể bị kéo đứt lập tức.
 
.
 
Như vậy, trường hợp bạn ghé qua một tiệm sửa xe và cần phải tháo bánh sau canh chỉnh, khi lắp lại sên, thợ thường sẽ có thói quen đặt ngón tay lên sên để kiểm tra độ căng rồi kết luận dựa hoàn toàn vào cảm giác, là một cách làm hết sức buồn cười và chắc chắn không dẫn đến bất kỳ một kết quả chính xác nào trong công việc. 
 
Hệ quả thì ai cũng có thể đoán được. Nhẹ thì ảnh hưởng đến tuổi thọ của sên, của nhông dĩa. Nặng thì là tuổi thọ của chính bạn 
 
-Pangorin-
Quay lại
BÀI VIẾT LIÊN QUAN
Quay lại trang tin
loading
Liên hệ: 0987 83 89 85